Bursa-Marmara Bölgesi

Beşbin yıldan beri yerleşime sahne olan Bursa'nın 7 km. kuzeyinde Demirtaş nahiyesinin 2,5 km. güneyinde, 90 m. çevresi 5m. yüksekliği olan "Demirtaş Höyüğü" yer almaktadır. Bu höyükte genellikle elde, az miktarda da çarkta yapılmış kase, küp ve testilere ait seramik parçaları bulunmaktadır. Bunlar erken bronz çağdan kalmış olup M.Ö.2500 yıllarına tarihlenir.
Kentin 14 km. batısında, Çayırköyü'nün 1 km. güneybatısındaki "Çayırköy Höyüğü"nün boyutları Demirtaş Höyüğü ile aynıdır. Burada bulunan seramik parçalarında gri, kırmızı grikahverengi ve siyah renkler hakimdir. Bulunan seramik parçalarının önemli kısmı elde, çok az miktardakiler de çarkta yapılmıştır. Höyüğün en eski buluntusu M.Ö.2700 yılına aittir.
Günümüzden yaklaşık 5000 yıl önce insanların yerleştiği bu topraklara M.Ö. VII. yüzyılda Trakya'da Strümon nehri kenarında oturan Bitynler ve akrabaları Tnyniler İskit saldırılarına karşı koyamayınca kuzeybatı Anadolu'ya göç ederek yerleşirler. Bu verimli topraklara Bitynia adını verirler. Kısa zamanda sınırlarını genişletmelerine rağmen M.Ö.VI yüzyılda bölgede güçlü orduya sahip Lidyalıların hakimiyetine girmekten kurtulamazlar. M.Ö.546'da Lidya Kralı Kroisos, Pers orduları karşısında mağlup olunca bölge M.Ö.453 tarihine kadar Pers İmparatorİuğu sınırları içine girer.
Makedonya İmparatoru İskender'in bu bölgeleri hegemonyasına alması M.Ö.325 yılından ölümüne kadar devam eder. Bithnia ve Küçük Asya toprakları İskender'in ölümü üzerine komutanları arasında yapılan paylaşımda Antigonos'un idaresine girer. Fakat İskender'in komutanları arasında bir süre mücadeleler devam eder. Bu fırsattan Bithynia Krallığı yararlanır. Bitynlileri yöneten Doidalses bölgede bağımsız bir krallık geliştirdi. Krallık Zipoites (M.Ö.327-279) zamanında komşuları tarafından tanınıp saygı gördü. Ziopites'in oğlu I.Nikomedes (M.Ö.279-250) yılları arasında sınırları genişletti. Küçük Asya'nın en saygın krallığı haline getirdi.
Orta Avrupa'dan üç kol halinde akan Galatlar (M.Ö.278-277) yıllarında, Batı Anadolu'dan başlayarak önüne gelen her yerleşim birimini istila edip yağmaladılar. Galat akınlarından sonra Anadolu'da çeşitli kent devletleri oluştu. Bu sarsıntıdan sonra Ziaelas (M.Ö.192-146) II.Nikomedes M.Ö.146-92, III.Nikomedes M.Ö.92-75 ve IV.Nikomedes M.Ö.75-74 tarihleri arasında ülkeyi yönettiler.
II.Nikomedes, batıdaki Roma İmparatorluğu'na karşı Pontus kralı Mitridates ile anlaştı. Fakat yerine geçen III. Nikomedes babasının izlediği politikanın tam tersini tatbik edip, Roma İmparatorluğu ile anlaşıp Pontus Krallığı ile çatışmaya girişti. Bunda başarı kazanamamasına karşın Roma İmparatorluğu'nun özel desteği ile istiklalini korudu. Ölünce yerine geçen IV.Nikomedes M.Ö.74 yılında ülkesini Roma İmparatorluğu'na bağışladı. Böylece Bithynia Roma'nın bir eyaleti haline geldi.
İmparator Domitian (81-96) zamanında göreve getirilen Plinius, İmparator Trajanus (98-117) zamanında Bithynia eyaleti Prokonsüllüğüne terfi etti. Bölgede hakimiyet sağlandıktan sonra, imar faaliyetlerine girişti. Fakat bundan Prusa'dan çok Nikaia(İznik) ve Nicomedia (İzmit) faydalandı. Bursa'da sadece bir hamamın tamir edildiği öğrenilmektedir.
Antik kaynaklar bugünkü Bursa'nın kurucusunu I.Prusias (M.Ö.232-192) olarak göstermektedir. Kartaca Kralı Hannibal, Roma İmparatorluğu ile yaptığı savaşı kaybedince, birlikleriyle beraber I.Prusias'a sığınır. Burada zafer kazanan bir komutan gibi karşılanıp, saygı görür. Bu yakınlığa karşılık olarak Hannibal emrindeki askerlerle bir şehir inşa eder. Buna Prusias'ın adını verip ona armağan eder. Kurulduğunda bugünkü hisar içinde olan şehir, günümüzün bir mahallesi kadardı. Bithynia krallık dönemine ait tümülüs'te M.Ö.II yüzyıla ait çok önemli belgeler bulunmuştur.
Roma İmparatorluğu zamanında (Prusa ad Olympium) Uludağ Bursa'sı adını alan şehirde o döneme ait mermerden bir kadın heykeli ve ostotek bulunmuştur.
İmparator Justinianus (527-565) zamanında Pythia'da (Çekirge'de) yeni hamamlar yaptırılmıştır. 1935 yılında Hisar içinde tonozlu odalar bulunmuştur. Hisar içinde, Yer Kapı'da bulunmuş erken Bizans devrine ait taban mozaiği, önemli arkeolojik kalıntılardandır. Tophane'de Bizans döneminden bir şapel ve manastıra ait mozaikler bulunmaktadır.
Prusa (Bursa) 1204-1261 yılları arasında Nikaia'a (İznik)'e bağlı sönük bir tekfurluk olarak yaşamını sürdürdü.
Bugün ülkemizin en zengin Bizans devri mezar stelleri ve çeşitli mimari eser parçaları, seramikler, sikkeler Bursa Arkeloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

Bursa'da Kültür-Sanat Etkinlikleri

Sanattır, sınırlara meydan okuyan...
Uluslararası kültür-sanat etkinlikleri ve festivaller konusunda ülkemizin en önde gelen kentleri arasında yer alan Bursa, bu çalışmalarını her geçen gün daha da ileriye götürmektedir. Osmanlı Dönemi'nde; Bursa'nın Türk kültür yaş***** kazandırdığı en önemli etkinlik "Gölge oyunu" ya da diğer adıyla "Karagöz" oyunudur. Gölge oyununun ilk kullanımı hakkında Çin ya da Akdeniz ülkeleri gibi değişik görüşler var. Ancak Türk kültür yaşamında önemli bir yere sahip olan Karagöz oyununun yaratıcısı, mezarı Bursa'da bulunan Şeyh Mahmud Küşteri'dir.


Bir iddiaya göre Orhan Bey, Bursa'yı fethetmiş ve kendi adına bir cami yapılmasını emretmiştir. Hacivat ve Karagöz de bu caminin inşaatında çalışmaktadırlar. Ancak bu iki arkadaşın arasındaki eğlendirici konuşmalar, diğer çalışanların da ilgisini çeker ve işlerin aksamasına neden olur. Durumu öğrenen Orhan Bey, Hacivat ve Karagöz'ü idam ettirir ancak sonradan da çok üzülür. Bu üzüntüsü karşısında Şeyh Küşteri, Orhan Bey'e onların ölmediğini söyler ve deri çetiklerinden yaptığı Karagöz ve Hacivat figürlerini perdeye yansıtarak, onların konuşmalarını taklit eder. Orhan Bey çok sevinir ve bu oyunun yaşatılması için emirler verir.


Karagöz oyunu, uzun yıllar Türk kültür yaşamında bir vazgeçilmez olarak yerini korur. Ancak son elli yılda bu oyun, büyük bir gerileme içine girerek , yok olma aşamasına gelmiştir. Karagöz'e en büyük katkı, yine onun doğduğu şehir Bursa'dan gelir. Bursa'da Karagöz mezarının karşısında yer alan Karagöz Evi, sürekli sahnelenen gösterileri ile Karagöz'ün unutulmaması için çalışmaktadır.
Bursa'nın kültür- sanat yaşamında bir başka önemli nokta da 1932 yılının ilk günlerinde yapımı tamamlanan "Tayyare Kültür Merkezi"dir. Bir süre tiyatro ve konser salonu olarak hizmet veren bina, 1945 yılında Bursa Belediyesi tarafından satın alınarak "Tayyare Sineması" olarak kiraya verilir.


Bursa Büyük Şehir Belediyesi'nin kararı ile Aralık 1992'de binada restorasyon çalışmalarına başlanır ve 1995 yılında Tayyare Kültür Merkezi tekrar hizmete açılır. Tayyare Kültür Merkezi, Birinci Ulusal Mimarlık Dönemi eserleri arasında, en sade ve güzel örneklerden birisidir.
Bursa'da ilk Türk tiyatrosunun kurulması ise 1879 yılına denk gelir. Ahmet Vefik Paşa'nın Moliere'den yaptığı adaptasyon beğeni ile karşılanınca, Paşa bu alandaki çalışmalarına devam eder. İlk bina Heykel'de, şimdiki Ziraat Bankası'nın olduğu yerdedir.


1957 yılında, daha önceden sinema olarak kullanılan şimdiki bina, “Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu” olarak düzenlenerek, Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü'ne devredilir ve 28 Eylül 1957 tarihinde İdil Biret konseri ile perdelerini açar. 1957- 1971 yılları arasında Turne Tiyatrosu olarak etkinliklerini sürdüren Bursa A.V.P. Devlet Tiyatrosu, 1971 yılında yerleşik düzene geçerek, kendi kadrolu sanatçıları ile çalışmalarını sürdürür. Bursa Devlet Tiyatrosu, 2000- 2001 Tiyatro sezonunda iki yeni sahneye daha kavuşmuştur.
1962 yılında Bursa'nın kültür- sanat yaş***** yeni bir güneş doğar: Bursa Festivali. İlk yıllarda tarımsal ve geleneksel etkinliklerin ağır bastığı bir şenlik havasında geçen Bursa Festivali, zaman içinde kent halkının talepleri ile bir kültür- sanat festivaline dönüşmüş ve yurt dışından gelen katılımcılarla "Uluslararası" bir nitelik kazanmıştır. 1982 yılında temelleri atılan Bursa Açık Hava Tiyatrosu, 1983 yılındaki 22. Uluslararası Bursa Festivali'nde izleyici ile tanışır. Her yıl haziran ve temmuz aylarında gerçekleştirilen Uluslararası Bursa Festivali, bu güne kadar Gloria Gaynor'dan, Jose Feliciano'ya; Nina Corti'den, Cristina Hoyos'a kadar birçok ünlü ismi konuk etmiştir.

Bursa Şehrinin Doğal Yapısı

Doğa ile kaynaşmış bir kent…
Bursa, tarihteki önemi ile olduğu kadar, eşsiz doğası ile de dikkati çeken bir kenttir. "Yeşil" rengi adeta bu kentle özdeşleşmiş, onun simgesi olmuştur. Yeşil Bursa'nın il sınırları içinde birçok doğal güzellik yer almaktadır. Bunların başında ise tüm heybetiyle bu kenti saran Uludağ gelir.


Antik dönemde Olympos Misios adıyla anılan Uludağ, 2543 metrelik yüksekliği ile Batı Anadolu'nun en yüksek dağıdır. Uludağ, olağanüstü doğal yapısı, flora ve faunasının zenginliği ile 1961 yılında Milli Park ilan edilmiştir. Türkiye'nin en önemli kış sporları ve kış turizmi merkezi olan Uludağ, yaz aylarında da kampçılık, trekking, ve günü birlik piknik gezileri için vazgeçilmez bir doğa harikasıdır.


Bursa sınırları içinde, doğa ile tarihin bir arada yaşadığı bir eşsiz güzellik de Uluabat Gölü kıyısındaki Gölyazı Köyü'dür. İlkbaharda yükselen sular nedeniyle yarı bellerine kadar su içinde kalan ağaçlar, yine bu sularda sevgi dolu bir melodi gibi süzülen ördekler, arnavut kaldırımlı dar sokaklar; antik çağda Apolyont olarak bilinen bu köyün güzelliklerinden yalnızca birkaçıdır. Tümüyle SİT alanı olan bu bölge, özellikle Apollon Tapınağı ve kilisesi ile dikkati çeker.


Bursa- Çanakkale yolunun 45. km.'sinde yer alan Kuş Cenneti ise, Bursa'nın bir başka doğal ayrıcalığıdır. Tavuskuşları başta olmak üzere; sülün, keklik gibi birçok kuş çeşidinin barındığı Kuş Cenneti, mavi selvi, limoni selvi, ladin, sedir gibi ağaçlarıyla da görülmeye değer gerçek bir cennet. Kuş bilimcilerin inceleme yapmak için bol bol ziyaret ettikleri Kuş Cenneti, güzelliğiyle tüm ziyaretçilerini büyülüyor.


Mustafa Kemal Paşa'dan 10 km. uzaklıkta bulunan Su Uçtu, doğayla baş başa kalmak isteyenlerin, bu isteklerine fazlasıyla cevap veren bir yer. Bölgeye adını veren 11 çağlayan, yılların yorgunluğunu bir anda insanın üstünden silip atabilecek bir etkileyiciliğe sahip. 38 metre yükseklikten, kendisini özgürlüğe bırakan suların mutluluk dolu şarkısı insanın ruhunda bambaşka duyguların kapılarını aralıyor.


Bursa'nın merkezinden yalnızca 12 kilometre uzaklıkta, doğallığından hiçbir şey kaybetmemiş başka bir güzellik, konuk eder kendisini görmeye gelenleri: Misi Köyü. Sınırsız yeşilliği, söğütleri, meyve ağaçları ve bir köprü gibi gökyüzüne uzanan kavak ağaçlarıyla, antik çağda başlayan bir öykünün, günümüze kadar gelen duygu dolu cümleleri Misi Köyü. Köy meydanındaki kahvehanesi, rengarenk boyalı tipik Osmanlı evleri ve güleryüzlü insanlarıyla Misi Köyü; saflığın, en doğru anlatımı.


Bursa'nın, Bizans döneminde bile ünlü olan doğal ayrıcalıklarından birisi de şifalı kaynak suları ve bu sulardan rahatça yararlanabilmek için inşa edilmiş kaplıcalarıdır. Bizans zamanında yapılan kaplıcalar daha sonradan harap olmuşsa da, ardından inşa edilen Türk hamamları Roma plan tipinden oldukça etkilenmiştir. Bursa'nın kaplıca suları, Bademli Bahçe ve Çekirge bölgelerinden çıkmaktadır. Her iki bölgeden çıkan suların kimyasal analizleri farklı olup, Çekirge sularına çelikli, Bademli Bahçe sularına ise kükürtlü sular denilmektedir. Bu sulardan şifa bulmak amacıyla her yıl düzenli olarak gelen birçok turist vardır.
Bursa'da yeşil kuşak kapsamında, kente bol oksijen sağlamak, yeni bir dinlenme ve sağlıklı spor alanları kazandırmak amacıyla 1998 yılında "Soğanlı Botanik Parkı" hizmete açılmıştır. Soğanlı Botanik Parkı; 400.000 m2'lik alanında, 150 türden 8000 ağaç, 76 türden 100.000 çalı, 20 türden 50.000 yer örtücü ve 27 türden 6000 gül ile Bursa Ovası'nı korumakla birlikte, bitkisel araştırma ve bilimsel çalışmalara açık bir parktır.

YÜZÖLÇÜMÜ: 11.043 km²

NÜFUS: 1.603.137 (1990)

İL TRAFİK NO: 16

İLÇELER: Bursa (Merkez), Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Gürsu, Gemlik, Kestel, Mudanya, İznik, Orhangazi, Karacabey, Mustafa Kemal Paşa, İnegöl, Yenişehir, Keles, Orhaneli, Büyükorhan, Harmancık.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Uludağ Milli Parkı, Çekirge, Armutlu, Oylat, Gemlik Kaplıcaları,Armutlu, Kumla, Kurşunlu Plajları, Prusa Kenti Surları, Nikaia (İznik), Miletopolis (Karacabey), Mirlea (Mudanya), Kirmastı (Mustafa Kemal Paşa), Atranos (Orhaneli), Neopolis (Yenişehir) Eskiçağ Kentleri, Ayasofya, Koimesis, Hagios Kiliseleri, Nikaia Nekropolü, Sarayı ve Hipogeumu, Orhan Camisi ve Külliyesi, Yıldırım, Yeşil, Hüdevendigar, Muradiye, Koca Sinan Paşa, İshak Paşa Külliyeleri, Bursa ve Karacabey Ulucamileri, Yıldırım Bedesteni, Bursa Arkeoloji, Bursa Atatürk, Bursa Türk İslam Eserleri, Mudanya Mütareke, İznik Müzeleri